Cecha probiercza to prawnie chroniony znak urzędowy potwierdzający zawartość metalu szlachetnego w wyrobie (nie tylko jubilerskim) - dotyczy to przede wszystkim biżuterii, sztućców oraz tak zwanych wyrobów korpusowych. W Polsce każdy wyrób ze złota (powyżej 1 g), srebra (powyżej 5 g), platyny i palladu przeznaczony do obrotu (poza monetami), musi posiadać cechę probierczą. Cecha określa rodzaj metalu szlachetnego oraz jego próbę. Badanie i cechowanie wyrobów jubilerskich przeprowadzane jest przez organy administracji probierczej (właściwy Urząd Probierczy).

Zgodnie z ustawą Prawo probiercze (ustawa z dnia 1.04.2011) metalami szlachetnymi są platyna, złoto, srebro oraz iryd, osm, pallad, rod i ruten (tzw. platynowce). Zawartość metalu szlachetnego w wyrobach określa się próbą. Próba jest to wyrażona w promilach zawartość czystego metalu szlachetnego w stopie, z którego wykonany jest produkt.

Jak czytać cechy probiercze

Cecha probiercza złożona jest: z symbolu graficznego, cyfr oraz liter. Odpowiednio oznaczenia określają: metal szlachetny, z którego wykonano biżuterię, próbę oraz symbol Urzędu Probierczego:

Symbole w cechach probierczych

  • głowa rycerza oznacza biżuterię ze złota
  • głowa kobiety oznacza biżuterię ze srebra
  • głowa konia oznacza biżuterię z platyny
  • głowa psa oznacza biżuterię z palladu

Cyfry w cechach probierczych

  • 0 - próba 999
  • 1 - próba 960
  • 2 - próba 750
  • 3 - próba 585
  • 4 - próba 500
  • 5 - próba 375
  • 6 - próba 333

Litery w cechach probierczych

  • B - Bydgoszcz
  • G - Gdańsk
  • H - Chorzów
  • K - Kraków
  • Ł - Łódź
  • P - Poznań
  • W - Warszawa
  • V - Wrocław
  • Z - Częstochowa

Oto polskie znaki i cechy probiercze:

Polskie cechy i znaki probiercze

Źródło: Okręgowy Urząd Probierczy w Krakowie http://oup.krakow.gum.gov.pl/opk/cechy-probiercze/cechy-polskie/1284,Cechy-polskie.html

Próby jubilerskie i cechowanie złota

W Polsce obowiązuje siedem prób złota i tylko takie mogą być wybite w czasie cechowania złotej biżuterii. Warto wiedzieć, że nie istnieją próby pośrednie. Jeżeli biżuteria zawiera nawet minimalnie mniej metalu szlachetnego niż określa to norma, automatycznie zostaje przypisana do niższej próby i taka zostanie wybita.