Topaz - kamień o wielu barwach. Jak go rozpoznać?

Topaz to kamień, który doceniany jest nie tylko ze względu na swoje piękno - bogactwo kolorów, kształtów oraz tajemniczy, nieco baśniowy blask, ale również z uwagi na wysoką twardość. Według wielu przekazów kamień ten wnosi w nasze życie spokój oraz harmonię: wspomaga zdrowie, chroni przed niebezpieczeństwami, a także dodaje energii i uroku.

Topaz - kamień o bogatej historii

Już w starożytności topazy uważane były za jedne z najcenniejszych i najbardziej poszukiwanych kamieni szlachetnych. Od wieków, wraz z diamentami, szafirami i rubinami, topazy ozdabiały insygnia królewskie - korony, berła oraz rękojeści broni.

Z topazami związanych jest wiele wierzeń. Dla Egipcjan topaz o żółtej barwie symbolizował wszechmocnego Ra - boga słońca i dawcy życia. Rzymianie i Grecy wierzyli natomiast, że topaz to kamień, który zapewnia niezwykłą siłę i może uczynić wojownika niewidzialnym dla wroga.

Topaz był również ważnym kamieniem dla marynarzy i Hindusów. Ci pierwsi uznawali go za amulet uspokajający wzburzone fale oceanu, a drudzy - za kamień, który umieszczony na piersiach w postaci zawieszki wydłuża życie. Co ciekawe, o topazie mowa jest również w biblijnych przekazach - między innymi w Księdze Wyjścia oraz Apokalipsie św. Jana.

Skąd pochodzi nazwa kamienia topaz?

Do tej pory nie udało się jednoznacznie ustalić, skąd pochodzi nazwa "topaz". Jedni twierdzą, że topaz to kamień, który swoją nazwę zawdzięcza starogreckiej wyspie Topazios na Morzu Czerwonym, obecnie znaną jako Zabagard lub Wyspa św. Jana, na której miały być znalezione najstarsze odmiany tego minerału. Drudzy pochodzenie nazwy "topaz" wywodzą z sanskryckiego słowa "topas" oznaczającego ogień, co związane jest z charakterystyczną, pomarańczową-złotą barwą tych kamieni.

Topaz - kamień o wielu kolorach

Topaz jest minerałem allochromatycznym, czyli takim, który w stanie czystym jest bezbarwny lub biały, ale dzięki domieszce innych substancji mineralnych przybierać może różne kolory - od żółtego, po pomarańczowy, bladozielony, różowy, a nawet czerwony.

Według znawców najcenniejsze są okazy zabarwione na niebiesko: Swiss Blue Topaz w kolorze szwajcarskiego nieba, Sky Blue Topaz, czyli błękitny, jasnoniebieski topaz oraz ciemnoniebieski London Blue Topaz.

Wśród wielbicieli pięknej biżuterii popularnością cieszy się również topaz mistyczny - czyli naturalny topaz, który zyskuje wyjątkowy kolor i niesamowity blask po podgrzaniu do bardzo wysokiej temperatury (około 450 stopni Celsjusza) oraz powleczeniu cienką warstwą metalu ozdobnego.

Na rynku jubilerskim wysoko cenionym topazem jest ponadto tak zwany "Imperial Topaz", czyli topaz o złotawym, wpadającym w pomarańczowy kolorze.

Jak sprawdzić, czy topaz jest prawdziwy?

Topaz to kamień, który rozpoznać można dzięki kilku charakterystycznym cechom. Przede wszystkim twardość tego minerału wynosi aż 8 stopni w skali Mohsa, czyli topaz ma twardość porównywalną do szmaragdu. Topazem z łatwością możemy więc zarysować szkło, bez ryzyka powstania rys na kamieniu. Dzięki swojej wyjątkowej twardości topaz - poza jubilerstwem - stosowany jest do produkcji materiałów ogniotrwałych.

Dodatkowo - prawdziwy topaz ma szklisty połysk i dobrą przejrzystość, a przy dotknięciu wydaje się śliski. Co więcej - pod wpływem wysokiej temperatury topaz staje się zamglony i traci kolor. Warto przechowywać więc ten kamień z dala od źródeł ciepła.

Kolejną cechą prawdziwego topazu jest jego tzw. łupliwość. Topaz pęka z łatwością, co odróżnia go między innymi od kwarcu i berylu. Dzięki tej właściwości jubilerzy nadawać mogą topazowi rozmaite kształty, zachować muszą jednak podczas każdego etapu obróbki tego kamienia wyjątkową delikatność.

Gdzie występuje topaz?

Topazy to kamienie, które występują niemal na całym świecie. Największe złota tego minerału znaleźć można jednak w Brazylii. Topazy wydobywane są ponadto w kopalniach na Sri Lance, Madagaskarze, w Pakistanie, Uralu, Nigerii, Madagaskarze i Mozambiku. Te niezwykłe kamienie spotkać można również w Indiach, Rosji, Japonii, a także krajach europejskich - Czechach, Niemczech oraz Norwegii. W Polsce topazy znaleźć można w Górach Izerskich, Karkonoszach oraz okolicach Strzegomia i Strzelina.

Topazy - garść ciekawostek

Miłośnicy topazów podziwiać mogą te wyjątkowe kamienie między innymi w Narodowym Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie, gdzie eksponowany jest ważący 4,6 kg i mający około 18 cm długości tzw. American Golden Topaz, a także w Muzeum Historii Naturalnej w Chicago, gdzie oczy zwiedzających cieszy ponad 97 karatowy Blaze Imperial Topaz, zdobiący naszyjnik wykonany z różowego złota i wielu małych brylantów.

Najsłynniejszym oszlifowanym topazem jest kamień o nazwie "Braganza" o masie 1680 karatów, którym przyozdobiono portugalską koronę królewską. Do niedawna ten niezwykły topaz uznawany był za największy diament na świecie.